QĐND Chủ Nhật, 29/04/2007, 10:56 (GMT + 7)
Tháng 4-1975, Chính quyền Việt Nam Cộng hòa sụp đổ, kết thúc cuộc chiến tranh Việt Nam. Sự kiện này cũng đánh dấu thất bại quân sự toàn diện duy nhất trong lịch sử nước Mỹ. Oa-sinh-tơn đã phải bỏ đồng minh để tháo chạy. Phóng viên BBC Brai-ơn Ba-rôn, người trực tiếp đưa tin về cuộc chiến trong sáu năm và chứng kiến chiếc máy bay trực thăng cuối cùng rời Tòa đại sứ Mỹ đã có những kỷ niệm không thể nào quên về những ngày cuối cùng của chế độ Sài Gòn...
Cuộc tháo chạy trong sợ hãi
Chưa bao giờ tôi cảm thấy cần một chiếc trực thăng như hồi mùa xuân năm 1975 tại căn cứ không quân Tuy Hòa. Ngoài đường không ra, chẳng có cách nào để tiếp cận điểm “nóng”. Lúc đó, căn cứ này là nơi gần nhất với cuộc triệt thoái quân sự lớn nhất cuối thế kỷ 20. 2000 xe tăng, chiến xa cùng 200 nghìn lính Việt Nam Cộng hòa tán loạn bỏ chạy trước sức mạnh vũ bão của bộ đội Cộng sản. Cuộc tháo chạy này dẫn tới sự sụp đổ nhanh chóng của chính quyền Sài Gòn vài tuần sau đó.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1g3M8hdl70PMkhmA56Em5G9MydnX865XTM68ACTYQbinnP_gAJIcsjCviSvJC0mArz6sBToxt0YFRkhcjKSz8V3C5rqZEminC8Ax-7WCvPkPPEzKrU50Ilrj1lz2FDwOS0rYdOxUqMsJU/s320/danhchiemttmnguy.jpg)
Đánh chiếm Bộ tổng tham mưu ngụy (ảnh tư liệu)
Tôi chạy tới một chiếc Huey đang tiếp nhiên liệu, xin được đi nhờ. Cuối cùng, phi công, một viên thiếu tá đã chán ngấy cuộc chiến, gật đầu ra hiệu cho phép tôi và anh quay phim người Pháp Ê-rích Thai-rơ lên khoang. Vài phút sau, từ độ cao khoảng 300 mét, chúng tôi được chứng kiến đội quân bị bao vây, đang tán loạn trong sợ hãi. Đạn bắn lên từ họng đủ mọi loại súng, từ tiểu liên, trung liên, đại liên tới rốc-két. Chiếc Huey không có cửa sổ, ghế ngồi hay dây an toàn, tất cả được tháo ra để lắp thêm phụ kiện cho cỗ máy giết người. Súng máy từ trên chiếc trực thăng vãi đạn lung tung xuống dưới, chẳng biết trúng vào bên nào.
Nuốt lời hứa
Chỉ vài tuần sau, tôi lại thấy những chiếc trực thăng thật đáng ghét khi quay cảnh chuyến bay cuối cùng của người Mỹ rời Sài Gòn. Chúng tôi quyết tâm ở lại xem bộ đội Cộng sản đánh chiếm thành phố thế nào và cuộc chiến tôi đã đưa tin suốt sáu năm trời kết thúc ra sao. Chiếc trực thăng “cẩu” 10 lính thủy quân lục chiến Mỹ khỏi nóc Tòa đại sứ Mỹ. Lúc đó tầng trệt của tòa nhà trông như một pháo đài này bị những kẻ hôi của đốt phá. Ngoài cổng là một đám đông bu kín, kêu gào đòi được di tản.
Từ trên nóc khách sạn, chúng tôi cũng nhìn thấy sân bay Tân Sơn Nhất bị pháo kích dữ dội. Và hình ảnh đáng nhớ nữa là trên nóc các tòa nhà cao tầng trong thành phố lố nhố những người đang chờ đợi trực thăng đến đưa đi trong tuyệt vọng. Họ là những người được các ông chủ là CIA hay các cơ quan quân sự Mỹ khác hứa sẽ đưa đi di tản. Nhưng trong hỗn loạn, lời hứa đã bị nuốt một cách nhẹ nhàng. Trực thăng chẳng bao giờ đến.
Chúng tôi cảm nhận được những thời khắc cuối của cuộc chiến đã đến khi vữa tường tại phòng thu âm của Đài phát thanh Sài Gòn rơi xuống lả tả. Tôi và E-ríc phải tới tận đó để liên lạc với Luân Đôn do không còn đường dây điện thoại nào hoạt động một cách đáng tin cậy. Tòa nhà rung lên, chiếc mi-crô tung lên trần, bay vèo qua đầu tôi. Vài phút sau tôi mới biết, bộ đội Cộng sản vừa dùng máy bay mới thu được oanh tạc Phủ tổng thống ở ngay đầu con đường.
Tôi chạy tới một chiếc Huey đang tiếp nhiên liệu, xin được đi nhờ. Cuối cùng, phi công, một viên thiếu tá đã chán ngấy cuộc chiến, gật đầu ra hiệu cho phép tôi và anh quay phim người Pháp Ê-rích Thai-rơ lên khoang. Vài phút sau, từ độ cao khoảng 300 mét, chúng tôi được chứng kiến đội quân bị bao vây, đang tán loạn trong sợ hãi. Đạn bắn lên từ họng đủ mọi loại súng, từ tiểu liên, trung liên, đại liên tới rốc-két. Chiếc Huey không có cửa sổ, ghế ngồi hay dây an toàn, tất cả được tháo ra để lắp thêm phụ kiện cho cỗ máy giết người. Súng máy từ trên chiếc trực thăng vãi đạn lung tung xuống dưới, chẳng biết trúng vào bên nào.
Nuốt lời hứa
Chỉ vài tuần sau, tôi lại thấy những chiếc trực thăng thật đáng ghét khi quay cảnh chuyến bay cuối cùng của người Mỹ rời Sài Gòn. Chúng tôi quyết tâm ở lại xem bộ đội Cộng sản đánh chiếm thành phố thế nào và cuộc chiến tôi đã đưa tin suốt sáu năm trời kết thúc ra sao. Chiếc trực thăng “cẩu” 10 lính thủy quân lục chiến Mỹ khỏi nóc Tòa đại sứ Mỹ. Lúc đó tầng trệt của tòa nhà trông như một pháo đài này bị những kẻ hôi của đốt phá. Ngoài cổng là một đám đông bu kín, kêu gào đòi được di tản.
Từ trên nóc khách sạn, chúng tôi cũng nhìn thấy sân bay Tân Sơn Nhất bị pháo kích dữ dội. Và hình ảnh đáng nhớ nữa là trên nóc các tòa nhà cao tầng trong thành phố lố nhố những người đang chờ đợi trực thăng đến đưa đi trong tuyệt vọng. Họ là những người được các ông chủ là CIA hay các cơ quan quân sự Mỹ khác hứa sẽ đưa đi di tản. Nhưng trong hỗn loạn, lời hứa đã bị nuốt một cách nhẹ nhàng. Trực thăng chẳng bao giờ đến.
Chúng tôi cảm nhận được những thời khắc cuối của cuộc chiến đã đến khi vữa tường tại phòng thu âm của Đài phát thanh Sài Gòn rơi xuống lả tả. Tôi và E-ríc phải tới tận đó để liên lạc với Luân Đôn do không còn đường dây điện thoại nào hoạt động một cách đáng tin cậy. Tòa nhà rung lên, chiếc mi-crô tung lên trần, bay vèo qua đầu tôi. Vài phút sau tôi mới biết, bộ đội Cộng sản vừa dùng máy bay mới thu được oanh tạc Phủ tổng thống ở ngay đầu con đường.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAcLok40rQxL-k7X-KGbzlCJdsjlDDFAlghyphenhyphencD3BjhHQa3d4OdPkvCBQMvFj7IvPUg_Czsnq5oIGQ0WALjprEwxeTMO8Fd4mNpVTkduWaxF8sjYdoTiporqByjE-rgZyB12kNhzEe80Rgd/s320/bazon.jpg)
Ba-rôn tường thuật sự kiện chính quyền Sài Gòn tuyên bố đầu hàng ngày 30-4-1975 (Ảnh: BBC)
Chúng tôi nhận được lệnh của ban lãnh đạo BBC là phải di tản khẩn cấp khỏi Sài Gòn. Tuy nhiên, chúng tôi đã kháng lệnh. Là phóng viên, làm sao chúng tôi có thể ngoảnh mặt bỏ đi trước một sự kiện lịch sử có một không hai như vậy?
Chiến thắng thần tốc
Sài Gòn đang sụp đổ. Nhằm thể hiện sự trung lập, chúng tôi cắm cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam lên mui ô tô. Biết rằng xe tăng của quân đội Cộng sản sắp tiến vào thành phố. Chúng tôi phi ra cầu Sài Gòn để ghi hình. Tôi ngồi ở băng ghế sau đọc một cuốn sách về nghệ thuật chiến tranh nhân dân của Tướng Võ Nguyên Giáp. Bất chợt, một tiểu đội lính Việt Nam Cộng hòa xuất hiện, dừng xe chúng tôi lại. Viên sĩ quan chỉ huy râu ria xồm xoàm cùng đám lính chĩa súng vào đầu chúng tôi. Tay chỉ huy buộc tội chúng tôi làm gián điệp và bắt chúng tôi phải lái xe chắn ngang cây cầu. Nghe thấy hắn gào lên điên loạn như vậy, tôi vội vàng giấu cuốn sách xuống dưới ghế. Viên sĩ quan này không lâu sau đã chết khi nhảy xuống sông để tìm đường thoát thân.
May mắn không hiểu thế nào, đám lính lại thả chúng tôi. Chúng tôi run run đi bộ trở về trung tâm thành phố. Một tiếng sau chúng tôi chạy thục mạng tới Dinh Độc lập khi xe tăng bộ đội Cộng sản húc đổ cánh cổng dinh. Tôi đã đứng cạnh Tổng thống chế độ Sài Gòn Dương Văn Minh khi ông ta đầu hàng.
Buổi chiều hôm ấy, chúng tôi quay lại cầu Sài Gòn. Chiếc ô tô bị xe tăng bộ đội Cộng sản trong cuộc tiến quân thần tốc cán bẹp lép, không còn ra hình thù gì. Tuy nhiên, lá cờ vẫn còn đó. Nó được cắm bên thành cầu, bay phấp phới.
ĐẶNG NGUYỄN